Concert 20 augustus 2017: Een Italiaanse Last Night of the Proms met een gebbetje


Robeco SummerNights 2017

Vivaldi: De Vier Jaargetijden
Rossini: Ouverture uit La Cenerentola
Verdi: Intermezzo uit het Derde Bedrijf van La Traviata
Puccini: Quando me'n vo' soletta la via uit La Bohème
Cherubini: E che? Io son Medea uit Medea
Mascagni: Intermezzo Sinfonica uit Cavalleria Rusticana
Verdi: Ouverture uit La Forza del Destino

Tjeerd Top (viool)
Jan Willem de Vriend, Camerata RCO
Concertgebouw, Amsterdam

De Robeco SummerNights zijn het Nederlandse antwoord op de wereldberoemde Proms-concerten die de Britse muzikale zomer dragelijk maken. Met een potpourri aan Italiaanse hits van onder andere Vivaldi, Verdi en Puccini leek Camerata RCO onder leiding van Jan Willem de Vriend er vooral een Last Night of the Proms van te willen maken. Zeker omdat De Vriend altijd wel in is voor een gebbetje. 

Wie van klassieke muziek houdt, komt er in de zomer wat bekaaid vanaf. De reguliere concertprogrammering last een zomerstop in en de musici waaieren uit over de wereld om de diverse festivals te bevolken of om met het orkest het buitenland aan te doen. In muzikale hoofdsteden zoals Wenen zijn er zeker wel concerten, maar dan in de categorie 'gezellig toeristisch' waarbij in Wenen je overspoeld wordt door Mozart-orkestjes met dito pruiken. Toch iets anders dan het reguliere concertseizoen. Gelukkig betreft dit een minderheid en is er genoeg te genieten. De Britse Proms-concerten die de zomer muzikaal in de Royal Albert Hall opluisteren zijn het bekendste voorbeeld, maar de Robeco SummerNights in het Amsterdamse Concertgebouw zijn inmiddels ook een begrip. Beide festivals bieden een gevarieerd aanbod waarbij een diversiteit aan orkesten, ensembles en solisten hun opwachting maken. Het beeld van de Proms is vooral dat van de befaamde Last Night of the Proms gemarkeerd door 'makkelijke' (meezing-)muziek, vlagvertoon en confetti, maar feitelijk in schril contrast staat met de rest van het programma. De Nederlandse variant kent een dergelijke laatste avond niet, hoewel er dit jaar wel een Last of the SummerNights is die het Britse trucje imiteert. Deze laatste avond is pas op 31 augustus, maar dat weerhield Jan Willem de Vriend en Camerata RCO er niet van om afgelopen zondagavond een soort Last Night of the Proms met louter Italiaanse klassiekers ten gehore te brengen. Een gebbetje her en der ontbrak daarbij niet. 

Bibberend de zomer in
Italië is hofleverancier van eminente én bekende componisten en dat was te merken ook. Om recht te doen hieraan trad het Camerata RCO aan. Een gezelschap dat - in tegenstelling tot de andere orkesten en ensembles - helemaal niet op pad hoeft voor de Robeco SummerNights aangezien dit ensemble bestaat uit leden van het Koninklijk Concertgebouworkest. Het ensemble bepaalt daarbij zelf het repertoire, maar ook de bezetting en waar ze spelen. Onder leiding van bij het KCO graag geziene gastdirigent Jan Willem de Vriend werd het dus de Robeco SummerNights en een volledig Italiaans programma. Een programma dat gedomineerd werd door De Vier Jaargetijden van Antonio Vivaldi (1678-1741). Een werk dat zo bekend is (en berucht als liftmuziek) dat je soms afvraagt of het nog wel de moeite van het uitvoeren waard is. Voor de rol van solist heeft Camerata RCO een beroep gedaan op collega en plaatsvervangend concertmeester Tjeerd Top. Een gelukkige keuze want hoe overbekend ook het werk klonk fris door een eigenwijze uitvoering waar je de jaargetijden bijna letterlijk kon horen in de muziek. Nu was Vivaldi daar al van nature meesterlijk in, maar het Camerata RCO en vooral Tjeerd Top gaven hier een extra dimensie aan. Zo hoorde je in de Winter echt het bibberen door de strijkers. Het klinkt allemaal vreselijk bekend, maar dat mocht de pret niet drukken. Al helemaal niet toen - hoe kon het ook anders in deze setting - Top een toegift ten gehore bracht. Een toegift waarmee hij de barok van de 18e eeuw verbond met die van de 20e eeuw: een bewerking voor soloviool van werk van Led Zeppelin.

Een mes voor een zwangere ensemblelid
Na de pauze kwam het karakter van een Last Night of the Proms helemaal los. Italiaanse publiekslievelingen zoals de ouvertures van Rossini's La Cenerentola, Verdi's La Forza del Destino en het  Intermezzo Sinfonica uit Cavalleria Rusticana van Mascagni werden overtuigend en transparant gespeeld. Dat is best een verdienste aangezien het ensemble, ondanks wat toevoegingen, natuurlijk niet een volledig orkest kan vervangen dat normaliter dit werk speelt. De toevoeging van een accordeon was daarbij enerzijds koddig, maar ook handig om het blazerswerk deels te vervangen in La Forza del Destino. Diezelfde accordeon had ook een hoofdrol in de aria E che? Io son Medea uit Cherubini's Medea. Net als een aria uit La Bohème verving het ensemble de zingende solist. De aria uit Medea was zelfs een nieuwe versie van de aria waarin Medea haar tegenstrijdige gevoelens bezingt om vervolgens haar eigen kinderen te vermoorden. Voorafgaand werd het drama wat ingeperkt doordat - wat koddig en niet voor de hele zaal zichtbaar - De Vriend een mes gaf aan het zwangere lid van het ensemble. Het zelfde lid dat na de pauze wat zoekend het podium was opgekomen. Het vervangen van de zang werkte uitstekend, maar na een prima einde met La Forza del Destino kwam er (natuurlijk!) ook hier een toegift. Wederom leek het een instrumentale versie van een aria van Verdi, maar ditmaal met het traditionele 'bloemenmeisje' die - met een enkele bloem in de hand - enkele leden van het ensemble aan het verleiden was om vervolgens aangekomen bij De Vriend in een heerlijke aria uit te barsten. Je kan het slechter treffen op een zomeravond.  

In juli en augustus vinden in het kader van de Robeco SummerNights een reeks zomerconcerten plaats. Meer info over en kaarten bestellen voor de Robeco SummerNights hier.  

Reacties